Tokat’ın tarihi mabetlerinden Hatuniye (Meydan) Camiinde restorasyon devam ediyor. Hali hazırda ibadete kapalı olan camide, bilhassa minaresi depreme karşı dayanıksız görülerek yıkıldı ve yeniden yapılacak.
İstanbul’da 23 Nisan 2025 günü meydana gelen deprem Türkiye’de yeniden gündem oldu. 1. Derecede Deprem Kuşağı’nda yer alan Tokat için de her daim depreme karşı tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanmakta.
ÖĞRETİM GÖREVLİSİ ÜMİT BAKİ ERDEM’DEN TARİHİ BELGE
Türkiye’nin gündeminde deprem yeniden yer almışken Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (TOGÜ) Danişmendliler Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Öğretim Görevlisi Ümit Baki ERDEM, bugün sosyal mecra hesabından yaptığı bir paylaşımla dikkat çekti. Erdem, Hatuniye Camii’nin tarihinde depreme maruz kaldığını belgeleyerek, depremin bu coğrafyanın ve Tokat’ın gerçeği olduğunu vurguladı. Söz konusu tarihi belgelerle ülke çapında depremlerin tarihi tekrar etme periyotlarının yer bilimciler için önemli bir referans kaynağı olacağı belirtildi.
TOGÜ Danişmendliler Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Görevlisi Ümit Baki ERDEM, yaptığı paylaşımda, 1485 yılında yaptırılan caminin 1843 yılında ciddi bir depreme maruz kaldığını belirtiyor. Osmanlı Arşivinde 8422 numaralı Tokat Şeriye Sicilinde tespit ettiği bilgiye göre aktardıkları şöyle oldu:
“Deprem bu coğrafyanın ve Tokat’ımızın da gerçeği. Osmanlı Arşivlerinde bulunan Tokat Şeriye Sicili 8422 numaralı defterde. h. 1259 yılı (m. 1843) yılındaki bir kayıttan öğrendiğimize göre Tokat'ta meydana gelen hareket-i arzda Sultan Murat Han Vakfına ait kargir ve üzeri kurşun ile kaplı Hatuniye (Meydan) Camisinin kubbesi yarılmış, sıvaları dökülmüş, kemerleri birbirinden ayrılmıştır. Cemaat-i müslimin namaz kılmak için korkudan içeriye girememektedir. Caminin tamir ve onarımı yapılmazsa tamamen yıkılacağını ifade eden belge tamir için gerekli masrafların bölgenin Evkaf hasılatından (Vakıf bütçesi) karşılanarak yapılması gerektiği ifadeleri ile son bulmaktadır.
Bu tarihi kayıttan anlaşılıyor ki Tokat’ta Meydan camisini kullanılamayacak duruma getiren deprem oldukça yıkıcıdır. Kemerleri dahi birbirinden ayırdığına göre bugünkü teknolojik ölçümlere göre şiddeti 6 ve üzeri olmalıdır. Bu gibi tarihi belgeler yardımıyla sadece Tokat’ta değil ülke çapında depremlerin tarihî tekerrür periyotları yer bilimcileri ve biz tarihçiler eşgüdümünde ortaya çıkarılabilir ve gerekli önlemler alınabilir.
Belgenin kısmi çevirisi aşağıdadır.
... Cennetmekân Sultan Murad Hân tâbe serâhûnun Medîne-i Tokad'da Meydan nâm mahalde kâin Hatuniye dimekle maruf kargîr ve üzeri kurşun derûn-ı biruni kubbeleri bundan akdem hareket-i arzdan yarılmış sıva kemerleri dökülüb birbirinden ayrılarak inhidâm ve harâbete yüz tutmuş olduğu , cemaat-i müslimin eda-yı salavat-ı mefruza için cami-i mezkura duhule cesaret edemeyüb muattal kaldığı...
GÜNÜMÜZDE RESTORASYONU DEVAM EDİYOR
Bilindiği üzere Hatuniye Camii, Osmanlı padişahı II. Bayezid'in Tokat'ta annesi Gülbahar Hatun adına yaptırmış olduğu camidir. Sultan ll. Beyazıt'ın annesi Gülbahar Hatun adına yaptırdığı camii kayıtlarda “Hatuniye Cami” olarak geçmektedir. Meydan Mahallesi'nde adını aldığı geniş bir alan üzerinde 1485 yılında yaptırılmıştır. Tokat'ta yapılmış en güzel Osmanlı eserlerinden birisidir.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Tokat Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce Tokat Merkez Gülbahar Hatun (Meydan) Camii 2022-2023 yılları restorasyon işi ihale edilmişti. 15 Kasım 2022 tarihinde ihaleyi alan MEG Restorasyon Tur. Yapı San. Tic. Ltd. Şti.’nce halen restorasyon çalışmaları devam ediyor.
