Verem Haftası nedeniyle açıklama yapan Turhal İlçe Sağlık Müdürü Dr. Mehmet Aybulut, “Tüberküloz diğer adıyla veremin binlerce yıldır var olan mikropla oluşan, hava yoluyla bulaşan bir hastalı” dedi.

Verem Haftası nedeniyle açıklama yapan Turhal İlçe Sağlık Müdürü Dr. Mehmet Aybulut,  “Tüberküloz diğer adıyla veremin binlerce yıldır var olan mikropla oluşan, hava yoluyla bulaşan bir hastalı” dedi.          

Aybulut,  yazılı açıklamasında şunları söyledi. “Tüberküloz, en çok akciğerlerde olmak üzere bütünganlarda hastalık yapabilir,ganlara zarar verir. Tedavisiz bırakılırsa ya da kötü tedavi edilirse öldürücü olabilir. Tedavi ile tümüyle şifa sağlanabilir, erken ve uygun tedavi başlanır, yeterli süre tedavi edilirse hastalar yüzde yüz iyileştirilir. İyileşme kalıcıdır, şifa sağlar” dedi.

         Aybulut, dünyada ve Türkiye deki verem hastalığı durumuyla ilgili şunları kaydetti:

         Dünyada verem durumu
         “Bütün kıtalarda, bütün ülkelerde tüberküloz vardır. Günümüzde hala tek mikrobun yaptığı en çok öldüren bulaşıcı hastalıktır. Dünya’da yılda 8,7 milyon insan bu hastalığa yakalanırken 1,4 milyonu ölmektedir. Ölümlerin 430.000’i HIV pozitif tüberküloz hastalarıdır. 
         Dünyada tüberküloz en çok Güney-Doğu Asya ve Sahra Güneyi Afrika`da görülür.  Dünya’daki TB vakalarının 80’i bu bölgelerdeki 22 ülkede bulunmakta,Dünya’daki TB vakalarının yaklaşık 40’ı Hindistan ve Çin’de bulunmaktadır.

         Amerika Bölgesi enaz hasta görülen bölgedir, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa Bölgesi ikinci enaz görüldüğü bölgedir.  
         Türkiye`de verem durumu

         Ülkemizde tüberküloz hastalığı, 20. yüzyılın ilk yarısında çok büyük bir salgın yapmıştı,bir  numaralı ölüm nedeni idi. 1940`lı yıllarda her yıl bin kişiden 2-3`ü verem nedeniyle ölüyordu,yani 100 bin nüfuslu bir yerleşim bölgesinde yılda 300 kişi verem nedeniyle ölüyordu,buan günümüzde yüz binde 0,72 dir.Özellikle yirminci yüzyılın üçüncü çeyreğinde yürütülen yoğun verem savaşı çabaları sonucunda durum değişmiştir. Tüberküloz artık önemli bir ölüm nedeni değildir;ama hala önemli bir toplum sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. 
         Türkiye`de 10 milyon üzerinde nüfusun enfekte olduğu, yani vücutlarında henüz hastalık oluşturmamış verem mikrobunun olduğu hesaplanmaktadır. Bu insanların 10’nu yaşamlarının bir döneminde verem hastası olacaklardır.  

         Türkiye’de yılda 16 bin yeni verem hastasıtaya çıkmaktadır. Türkiye’de 2011 verilerine göre 15.679 kayıtlı verem hastası vardır.

         İnsidans hızı yüzbinde 24 ( Bir hastalıktan bir yılda her yüzbin nüfusta görülen yeni hasta sayısı),Mortalite hızı yüzbinde 0,72 (Bir hastalıktan bir yılda her yüz bin nüfusta ölüm sayısı) dir.

         Hastaların 58,6’sı erkek,41,4’ü kadındır. Yine hastaların 63,2’si akciğer TB,36,8’i akciğer dışıgan (lenf bezi, plevra, kemik, böbrek, beyin vb.) tutulumudur.”

         Verem hastalığının etkeninden bahseden Aybulut, “Veremin etkeni ‘Mycobacterium tubercülozis’ adı verilen basil cinsi bir mikroptur. Bu mikrop uzun sürede çoğalır,kültürde 2-6 ürer ve oksijenlitamda yaşar. Özel boyama yöntemi ile boyanır,asit ile boyayı vermediğinden ARB(aside dirençli basil) denir” diye konuştu.       

         Turhal İlçe Sağlık Müdürü Dr. Mehmet Aybulut, verem hastalığı ile ilgili ayrıca şu bilgileri verdi:

         Verem nasıl bulaşır? 
         Tüberküloz mikrobunun kaynağı, tedavi görmemiş, aktif akciğer ve gırtlak veremi olan hastalardır. Basil hava yoluyla bulaşır, öksürmek, hapşırmak,bağırarak konuşma ile mikroplar çevre havaya saçılır. Sağlıklı kişiler bu mikropları nefesleriyle alır ve enfekte olurlar.
         Sokakta, dolmuşta, lokantada öksüren birisinden verem mikrobu alma ihtimali çok düşüktür. Çünkü Güneş ışığındaki U.V ışınları verem mikrobunu öldürür. Bulaşma için genellikle verem hastası bir kişi ile uzun süre birlikte yaşamak gereklidir. En çok hastanın aile bireyleri ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur. Tedavi edilmeyen her hasta yılda 10-15 kişiye hastalığı bulaştırır.Tabak,çatal,kaşık,tabak vb.ile bulaşma olmaz.

         Tedavi ile basil sayısı hızla azalır,ortalama 2-3 haftalık tedaviyle bulaştırıcılık büyükanda düşer. 
           Verem enfeksiyonu ve hastalığı

         Verem enfeksiyonu, basilin vücuda girmesinden sonra 8-10 haftada (TDT=PPD) tüberkülin cilt testinin pozitifleşmesi ile kendini gösterir.Bu bir hastalık değildir,vücutta verem basilinin sessiz durduğuve adeta hapsedildiği bir durumdur.

         Bu enfekte kişilerin yaklaşık 10 nunda vücut dirençlerinin düşmesine sebeb olan bir nedenle hayatlarının herhangi bir döneminde verem hastalığı gelişebilir.

         Vücut direncini düşürerek hastalık oluşmasına sebeb olan başlıca nedenler:

         AIDS (Vücut direncini ençok kıran hastalıktır.), şeker hastalığı, kronik böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç, alkol bağımlılığı ve sigara, diğer bazı ciddi kronik hastalıklar, bebek ve yaşlılarda da vücut direnci düşük olduğundan hastalanma fazla olur.

         Verem hastalığı, klinik bulgularıntaya çıktığı durumdur.

         Verem hastalığı ençok akciğerleri tutar, ayrıca akciğer zarları, lenf bezleri, kemikler, böbrekler, beyin zarları, kadınlarda yumurtalıkları ve diğerganları da tutabilir.

         Verem hastalığının belirtileri

         Genel yakınmalar: Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, gece terlemesi.

         Akciğer Yakınmaları: Öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığıdır.

         Gırtlak veremi ses kısıklığı yapabilir.

         Diğerganları tutan verem hastalığında tutulanganla ilgili bulgular olabilir.

         İki-üç haftadan uzun süren öksürükte veremden şüphelenilmelidir.

           Verem tanısı

         Veremin kesin tanısı balgamda verem mikrobunun mikroskopla gösterilmesi ya da kültürde üretilmesi ile koyulur.

         Hastanın şikayetleri, klinik ve röntgen bulguları hastalıktan şüphelenmeyi sağlar. Hastalığa ait bulgular yavaş gelişir yani hastalık sinsi ilerler.

         Akciğer veremi röntgen filminde bazı belirgin değişikliklere yol açar ve doktorun veremden şüphelenmesine yol açar, ama kesin tanı koymayı sağlamaz.

         Tüberkülin cilt testi (TTDT=PPD) kişinin verem mikrobu ile enfekte olup olmadığını gösterir, tanı koydurucu değildir, ayrıca bebeklerde verem aşısının tutup tutmadığı konusunda bir fikir verir.

         Verem Ulusal Mevzuata göre bildirimi zorunlu bir hastalıktır.

            Verem nasıl tedavi edilir? 
         Tüberkülozun tedavisinde çok güçlü ilaçlar vardır. Bu ilaçları, ülkemizde Verem Savaşı Dispanserleri ücretsiz verir. Mikropları etkili bir şekilde öldürmek için tedavide 4-5 ilaçla kombine tedavi başlanır. Verem mikrobu, diğer mikroplara göre çok daha yavaş çoğaldığından, ilaçları çok daha uzun süre kullanmak gerekir. Tedavi süresi, hastalığın yerine ve hastanın durumuna göre kısmen değişse de standart olarak 6-9 ay arasındadır.

         Tedavinin ilk iki ayı 4’lü, sonra 2’li ilaç verilir. 
         İstirahat, özel beslenme, iklim ve sıkıntı-stres gibi unsurların tüberküloz tedavisinde çok önemli olmadığı gösterilmiştir. Verem ilaçları bulunana kadar bu saydığımız uygulamalar yapılıyordu, fakat hastaların yarıdan çoğu ölüyordu. İlaçlar bulunduktan sonra, verem ölümleri son derece azalmıştır, hastaların neredeyse hepsi başarıyla tedavi edilebilmektedir. 
         Hastayı iyileştiren tedavi hastanın sağlığı yanında toplum sağlığı açısından da son derece önemlidir. Çünkü aktif hastaları tedavi ederek bunların topluma hastalığı yaymasını önlemiş oluruz. Verem hastalarının bulunup tedavi edilmesi bulaşıcı bir hastalık olan veremle savaşında en önemli yöntemidir. Bu nedenle, tedavinin düzenli sürdürülmesi ve tamamlanması zorunludur.

         Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin gözetiminde içirtmek en uygun yoldur, buna Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) denir.

         Dirençli verem

         Tüberküloz tedavisinde ilaçlar eksiz ya da düzensiz kullanılırsa hastalık iyileşmez, tam aksine tedavisi güç duruma gelir ki buna dirençli verem denir.

         Özellikle çok ilaca dirençli tüberküloz(ÇİD-TB) (İzoniyazid ve Rifampisine direnç) tüm dünyada önem arz etmektedir.

         Dünyadaki ÇİD-TB vakalarının yaklaşık Hindistan, Çin, Rusya Federasyonu ve Güney Afrika’dadır.

         DSÖ verilerine göre yeni vakaların 3,7’si, önceden tedavi görmüş vakaların ise 20 si çok ilaca dirençli vakalardır.

         Türkiye’de 2011 yılında tespit edilen 15,679 vakanın 262 si ÇİD-TB dir. (1,7),yeni tespit edilen vakalarda dirençli vakaanı 0,8 iken,önceden tedavi görmüş vakalarda buan 11,6 dır.

         Ülkemizde dirençli vakalar belirli sayıdaki referans hastanelerde(Belirli göğüs hastalıkları hastaneleri ve bazı üniversite hastaneleri)  tedavi edilmektedir.

         Bu tedavi iki yıl süren pahalı ve zbir tedavidir.

         Veremden korunma

         Verem mikrobunu saçan özellikle akciğer ve gırtlak veremi olan hastaların bulunup tedavi edilmesi toplumun veremden korunmasındaki en önemli yoldur.

         Verem hastalarının aile bireyleri ve diğer temaslıları dispanserlerde ücretsiz muayene edilirler, temaslı muayenesi sonucunda verem hastası olduğu tespit edilenler tedavi edilir.

         Verem hastasının yakınları ve risk taşıyan kişiler koruyucu ilaç tedavisine alınır.

         Koruyucu ilaç tedavisi tek ilaçla ve 6 ay süreyle verilir, bu tedavinin hastalanmayı 90’a varananda önlediği kabul edilmektedir.

         Verem Aşısı (BCG) çocuklardaki kanla yayılan, beyin zarı veremi (verem menenjiti) gibi ciddi hastalıkları önler.Erişkin insandaki verem hastalığı için koruyucu değildir.

         Ülkemizde verem aşısı doğumdan sonra 2. Ayını bitiren bebeklere yapılmaktadır. Aşı zamanı geçirilirse 6 yaşa kadar yapılabilir fakat üçüncü aydan sonra önce TDT=PPD yapılıp testin sonucuna göre gerekiyorsa aşı yapılır.

         Verem hastasının yaşadığı ev güneş gören, iyi havalanan bir ev olmalı, hasta özellikle evde öksürmemeye gayret etmeli, öksürürken ağzını kapatmalıdır.”