Türkiye genelinde Şeker Fabrikalarının kampanya sezonunu bitirmesiyle birlikte bu fabrikaların ihtiyacını gideren, parça üretimini sağlayan Ankara, Eskişehir, Afyon, Erzincan ve Turhal Makine Fabrikaları çalışmalara başladı.
Bu kapsamda Turhal Makine Fabrikası, Şeker Fabrikalarından aldığı siparişlerin dökümüne başladı. Döküm işlemlerinin ise belirli periyotlarla devam edeceği belirtildi.
Turhal Makina Fabrikası İmalat Müdürü Özgür Tokmak, gazetemiz muhabirine yapmış olduğu açıklamada; Turhal Makine Fabrikası, pik döküm, alüminyum döküm, bronz döküm, çelik kontriksiyon ve talaşlı imalat konularında, Türkiye Şeker Fabrikalarına bağlı 5 fabrikasından biri olarak hizmet vermektedir. Fabrika, 1933 yılında Atölyeler Baş Mühendisliği olarak faaliyete başlamış, 1968 yılında müstakil Atölyeler Müdürlüğü ve 1977 yılından itibaren ise Makine Fabrikası Müdürlüğü olarak hizmete devam etmektedir. Turhal Makine Fabrikasında, yeni kurulan Şeker Fabrikaları için komple makine ve tesisat imalatı yanı sıra şeker fabrikalarının yedeklerinin imalatı ve tamiratları yapılmakta ve kalan kapasitesinin değerlendirilmesi amacıyla da diğer kamu kurumları ve özel sektörün makine parçaları talepleri de karşılanabilmektedir. Turhal Makine Fabrikası 9.800 m2 si kapalı alan olmak üzere, toplam 80.000 m2 alan üzerine kurulmuştur. Şuanda 51 işçi ve 3 mühendis olmak üzere toplam mevcudu 54 tür dedi.
Bundan tahmini 3-4 yıl önce Makina Fabrikasının idari kısımlarının Şeker Fabrikasına bağlandığını, teknik anlamda ise fabrikanın hizmetlerine devam ettiğini belirten Tokmak, Şuanda Turhal Makine Fabrikasında teknik servis, imalat servisi olarak bizler görev yapıyoruz. Personel servisi, ticaret servisi, muhasebe servisi, idari servisler elemanların büyük bir çoğunlu şeker fabrikasına kaydırıldığı için idari olarakaya bağlıyız dedi.
Türkiye genelinde Şeker Fabrikalarının Ankara, Eskişehir, Afyon, Erzincan ve Turhal olmak üzere beş yerde makine fabrikasının olduğunu belirten Tokmak, Turhal Makine Fabrikasının işleyişi hakkında şunları söyledi:
-TURHAL MAKİNA FABRİKASININ İŞLEYİŞİ-
Her makine fabrikalarının kendi imalat alanları, görev, sorumluluk alanları farklıdır. Her fabrikanın yapmış olduğu tanımlı işler vardır. Ağırlıklı olarak çelik konstrüksiyon kaynak işini Ankara Makine Fabrikası, talaşlı imalar işini Eskişehir Makina Fabrikası, döküm işini Turhal Makine Fabrikası yapar. Bu bizim şeker sanayisinde bilinen bir gerçektir.
Turhal Makina Fabrikası olarak ta bizim 3 tane atölyemiz var. Bunlar mekanik atölye, montaj/kaynak atölyesi ve dökümhane atölyesidir. Tabi bizim fabrikamızı besleyen atölyemiz dökümhane atölyemiz. Dökümhane atölyemiz çalışmayacak olsa biz mekanik atölyemize verecek iş bulamıyoruz. Dolayısıyla fabrikanın dinamik gücü döküm atölyesi de diyebiliriz.
Dökümlerimizi rutin aralıklarla yapılır. Yaklaşık olarak bir yıl içerisinde minimum 14 döküm yaparız buda yaklaşık olarak her ay döküm zamanına denk gelebilir. Öncelikli olarak siparişlerimizi bir değerlendiririz. Sene başında makinaların siparişleri elimize gelmeye başlar. Son olarak genel müdürlükten fabrikaların toplam siparişleri gelir. Biz önce onun bir ön değerlendirmesini yaparız, yaklaşık kaç döküm yapacağımızı kara veririz, gelen siparişlere göre ona göre siparişlerimizi imalata indiririz. İmalat sürecinde de o süreç kendi kendine işler.
Önce döküm hazırlıklarımızı yaparız. Model, kalıbıydı, maçasıydı vb. döküme hazır hale gelir malzeme daha sonra döküm yapacağımız gün iki tane elemanımız gece saat 03.00 civarlarında gelir 2 tane kupol ocağımız var onları yakar, hazırlarlar. Bu ocaklarımızın her birinin kapasitesi 3,5 ton yaklaşık ikisinden 7 tona yakın saatte döküm alabiliyoruz.
Ocağın hazırlanması, yanması, içerisindeki eriyik metalin daha doğrusu içerisinde ki ham malzemenin eriyik-döküm haline gelmesi yaklaşık olarak sabah 7-8 i bulur. Ondan sonra ancak döküm alamaya başlarız. Ocağımız döküm sıcaklığı bin 100 santigrat derecedir. Bu sıcaklık altında olmaması lazım ve sürekli döküm yaparken de kontrol edilir.
Bu iki tane kupol ocaktan alınan eriyik metallerle döküm yapılır. Döküm yaptıktan sonra bir gece o dökümün soğumasını beklenir. Ertesi gün döküm kumu dağıtılır. Yani kalıp dağıtılır. Kalıp dağıldıktan sonra döküm kendiliğinden açığa çıkar. Daha sonra döküm temizleme ünitemize alırız malzemelerimizi temizliğini yaparız. Temizliği yapıldıktan sonra talaşlı imalatını yapmak üzere mekanik atölyeye gönderilir. Sistem döküm hanede genel olarak böyle işler.
-MONTAJ ATÖLYESİ-
Montaj atölyemizde her türlü kaynak yapma şansımız var. Çalıştığımız malzemeler paslanmazdan tut alüminyuma kadar her türlü malzemenin kaynağını ve montajını yapabiliyoruz. Kaynak atölyemizde tezgah parkurumuz çok iyi, teknolojimiz eskide olsa sürekli olarak onların bakım ve onarımları yapıldığı için şimdiye kadar hiçbir sıkıntımız, sorunumuz olmadı.
-FABRİKALRIN EN BÜYÜK SIKINTISI ELEMAN EKSİKLİĞİ-
Gerek Şeker Fabrikalarının gerekse Makina Fabrikalarının en büyük sıkıntısının eleman eksikliği olduğunu belirten Tokmak, Fabrikalar en büyük sıkıntıyı elemansızlıktan çekiyor. Bugün zorunlu emeklilik gelse fabrikaların 60ı boşalır. Turhal Makina Fabrikasının 51 çalışanın 25i gider. Yani normal kapasitesinin 4/1i kalır. Fabrika çalışanlarını yaştalaması yüksek, yeni kalifiyeli eleman yetiştirilmedikçe bu fabrikalar kapanmaya mahkumdur. dedi.
-FABRİKALARIN KANI TAZELENMELİ-
Şeker İş Sendikası Turhal Şubesi Başkanı Mehmet Elvan Yılmaz da fabrikaların en büyük sorunun kalifiye eleman sıkıntısı olduğunu belirterek Fabrikaların kanı tazelenmeli dedi.
Şeker fabrikalarının sorunlarının masaya yatırılmalı gerektiğini söyleyen Yılmaz, Sorunlarımızın başında kalifiye eleman sıkıntısı gelmektedir. Fabrikamızda çalışan çoğu elemanlarımızın emekliliği dolmuştur. Bunlar emekli olursa bu fabrikalar elemansızlıktan kapanacaktır. Şeker fabrikalarının okulu yoktur. Kendi ustasını kendi yetiştirir. 25 adet şeker fabrikamızda 4 bin 777 adet mevsimlik ve kampanya işçisi bulunmaktadır. Bunlardan 171 tanesi Turhal Şeker Fabrikamızda çalışmaktadır. Bu işçilerimiz en az 4-5 kampanya çalışarak bu tecrübelerini sağlamaktadırlar. Onun için bu kampanya işçilerimizin bir an önce kadroya geçirilmelidir.
Turhal Şeker Fabrikasının bünyesinde bir de makine fabrikamız bulunmaktadır. Bu fabrikamız tüm şeker fabrikalarının bakım onarım ve yenilenmesinde gerekli malzemeleri üretmektedir. Bu fabrikamızın da eleman eksikliği nedeni ile kapanma noktasına gelmiştir. Kampanya işçileri şimdiye kadar münavebeli olarak bu fabrikamızda çalıştırılmıştır. Bu işçilerimize kadro verilip makine fabrikalarımızın ihtiyacı kadar işçi aktarılmalıdır diye konuştu.
