04-03-2015 11:17
Kaya Mezarı
Tokat-Niksar karayolunda, Gümenek Köyü`nün kuzeybatısında yola paralel bir yamaç üzerinde büyük bir granit kütlesine oyulmuştur.
Giriş kapısının altında yer alan Grekçe kitabede `Teofile` isimli bir kadın adı geçmektedir. İsminin başında vatandaşlık hakkı ifadesi anlamına gelen `avrelius` terimi yer almadığından, İmparatCaracalla (M.S.211-217) dönemi öncesine M.S. 1.-2. yüzyıllara tarihlenmektedir.
Yamuk biçimli kaya kütlesine oyulmuş yanyana iki mezardan ibarettir. Dökdörtgen giriş kapısı üzerinde üçgen bir alınlık bulunmaktadır. Mezarlardan daha büyük ve daha özenli işlenmiş olanı, kitabeye göre Teofile isimli kadına aittir. Diğer mezar ise daha küçük boyutludur ve kime ait olduğu belli değildir.
Gümenek Türbesi
Gümenek Türbesi Tokat merkeze bağlı Gümenek Köyü`nde alçak bir tepe üzerinde yer almaktadır. Kitabesi bulunmayan yapının kesin inşa tarihi bilinmemektedir. Mimari özelliklerinden 15. yüzyılda inşa edilmiş olabileceği düşünülmektedir.
Kare planlı türbe, Türk üçgeni geçişli kubbeyle örtülüdür. Kuzey cephede yer alan kapıyla girilen türbenin doğu, batı ve kuzey cephelerinde birer pencere yer almaktadır. Beden duvarları moloz taşla, geçiş elemanları ve kubbe tuğla ile inşa edilmiştir. Kesme taş, kapı ve pencere kemerlerinde kullanılmıştır.
Tokat Tarihi
Tokat, çok eski bir yerleşim merkezidir. Tokat il toprakları Anadolu`da ilk siyâsî birliği kuran ve târih devrini açan Hitit İmparatorluğuna bağlıydı.
Sâmi Asurlular bu bölgeye hâkim olamadılarsa da zaman zaman nüfûzlarını bu bölgeye kadar uzattılar. Hurrilerin istilâsına uğrayan bölge, M.Ö. 8. asırda Kimmerler ve İskitlerin de istilâsına uğradı. M.Ö. 7. asırda Medler bu bölgeye kadar yaklaştılar. Onların yerine geçen Persler, Lidyalıları yenince Anadolu`nun mühim kısmı gibi, bölge de Perslerin eline geçti. M.Ö. 4. asırda Makedonya Kralı İskender, Pers Devletini yenerek İran gibi Anadolu`yu Makedonya İmparatorluğu topraklarına kattı.Makedonya Kralı İskender`in ölümü üzerine imparatorluğu komutanlar arasında taksim edildi ve bu bölge Kapadokya Krallığı ile Pontus Krallığı arasında devamlı çekişme konusu oldu.
M.Ö. 1. asırda Roma İmparatorluğu, Anadolu`da hüküm süren, Helenistik devletler (Kapadokya), Pontus ve Bergama krallıklarınıtadan kaldırarak, Anadolu`yu Roma İmparatorluğuna ilhak etti.
M.S. 395`te Roma İmparatorluğu ikiye bölününce Anadolu, Doğu Roma (Bizans)nın payına düştü. 395-1071 târihleri arasında bu bölgeye İslâmduları ve Sâsânîler akınlar yaptılar. Fakat devamlı kalamadılar.
Büyük Türk Hakanı Sultan Alparslan`ın 1071 Malazgirt Zaferinden birkaç sene sonra bu şehir, Anadolu Fâtihi ve Anadolu Türk Selçuklu Devletinin kurucusu Kutalmışoğlu Birinci Süleyman Şahın başkumandanlığındaki Selçuklu Türk Oğuzduları tarafından fethedilmiştir.
Tokat`ı Artuk Beyin veya Danişmend Gâzinin fethettiği ihtilaflıdır. Fakat bu bölge Danişmend Gâziye verilmiş olup, Anadolu Selçuklu Türk Devletine bağlı Danişmendoğulları Beyliğinin ilk başşehri Niksar olmuştur. Tokat, Selçukluların eyâlet merkeziydi. On ikinci asırda Selçuklular Danişmendoğullarının bağımsızlığına son vererek Konya`ya, Selçuklu başşehrine bağlandı. On üçüncü asrın ikinci yarısında bu bölge Moğolların ve Türkleşmiş İranlı Moğollar olan İlhanlıların hâkimiyeti altına girdi. 1308`de Selçuklu Hânedânı kalkınca İlhanlılar, 1335`e kadar bu bölgeleri doğrudan doğruya kendi idâreleri altına aldılar. Anadolu`nun sonuncu İlhanlı Genel Vâlisi Uygur Türklerinden Eretna Bey, başşehir Sivas olmak üzere kurduğu Orta Anadolu Devletine Tokat ve çevresini de kattı.
Başlıca Tarihi Eserler
Maşat Höyük
Zile ilçesi Yalınyazı köyünde yer alan Maşat Höyük ören yerinde, 1973 - 1984 yılları arasında yapılan kazılar sonucutaya çıkartılan Hitit çivi yazısı ile yazılmış tabletler Tokat tarihini aydınlatan en önemli kaynaklardan biri olmuştur.
Sebastapolis: Sulusaray ilçe merkezinde yer alan antik kentin tarihi ilk Tunç çağına kadar uzanmaktadır. Sebastapolis Latince bir kelime olup ``Sebasto büyük, ulu, azametli; Polis şehir`` Büyük Şehir anlamına gelmektedir.İlçenin çeşitli yerlerinde yapılan kazılar sonucu pek çok yapı taşı bulunmuştur.
Tokat Kalesi
Şehrintasına yakın bir yerde dik ve sarp kayalar üzerine kurulmuştur. Savunma amaçlı kurulan kale tarihi boyunca önemli kişilerin muhafazası ve hapsi amaçlı kullanılmıştır. Önce Selçuklular daha sonra da Osmanlılar tarafından restorasyonu yapılmıştır.
Taşhan:
1631 yılında yaptırılan Taşhan büyük bir Osmanlı eseridir. Kuzey Güney konumunda kesme taş ve tuğladan dikdörtgen şeklinde ve iki kat olarak inşa edilen hanıntasında büyük bir avlu yer almaktadır. 112 odası ve bir mescidi bulunan hanın, her iki katında avluya bakan revaklar bulunmaktadır.
Bedesten ve Arasta
Takyeciler camiinin doğusundadır. Evliya çelebinin ``Sultan çarşısı kadar güzel bir çarşıdır. Halep ve Bursa çarşıları gibi gayet tertipli kurulmuştur.`` Dediği Bedestenler, İstanbul kapalı çarşısın Bedesten bölümüne çok benzerliği vardır.
Takyeciler camiinin doğusundadır. Evliya çelebinin ``Sultan çarşısı kadar güzel bir çarşıdır. Halep ve Bursa çarşıları gibi gayet tertipli kurulmuştur.`` Dediği Bedestenler, İstanbul kapalı çarşısın Bedesten bölümüne çok benzerliği vardır.
Sentimur Türbesi:
Moğol emirlerinden Sentimuroğlu Nurettin`e aittir. 1314 yılında yapılan Türbe, kesme taştan kare mekan üzerine tuğla ile örülmüş sekizgen, yıldız planlı tromolu bir külahla örtülüdür. Doğu yönündeki penceresi barok karakterli olup renkli taşlarla işlenmiştir.
