Tokat Fen Lisesi Psikolojik Danışmanı Hayrettin Kartal, ailenin çocuklarının okul başarısına önemli katkılar sağladıklarını söyledi. Çocuğun ders çalışmatamından, beslenmesine, uyku düzeninden aile huzuruna kadar çocuğun başarısına etkisi olduğunu belirten Kartal, şunları söyledi.
Ders Çalışma Ortamı
Unutulmamalıdır ki başarılı olmanın yolu planlı çalışmaktan geçer. Yine unutulmamalıdır ki hazırlanan iyi bir planın başarılı bir şekilde uygulanması çevresel faktörlerin düzenlenmesine bağlıdır. Çocuklarımızın çalışmalarını yapabileceği belli bir yerin olması gerekir. Bunun için çocuklarımıza; evimiz müsait ise çalışmalarını yapması için bir oda ayrılmalı eğer müsait değilse de en azından bir odanın kenarına çalışma masası hazırlanmalıdır.
Çalışma yeri derli toplu, sessiz olmalı, ısı ve ışık problemi olmamalıdır. Ortamda çocuğumuzun dikkatini dağıtacak uyaranlar (Resim, radyo, televizyon, bilgisayar vb.) olmamalıdır. Çocuktan ders çalışırken çalışmasını bölecek isteklerde bulunulmamalıdır. Çocuğun ders çalıştığı oda ailenin diğer fertleri tarafından da kullanılıyorsa ders çalışma zamanında ailenin diğer fertleri çocuğun dikkatini dağıtacak faaliyetlerden (televizyon seyretme, yüksek sesle konuşma vb.) uzak durmalıdır.
Beslenme
Unutulmaması gereken noktalardan biri de çocuklarımızın beslenmesine göstereceğimiz özendir. Gerek içinde bulundukları ergenlik dönemi, gerekse okulda veya okul dışında yaptıkları çalışmalar belli bir enerjiyi gerektirmektedir. Bu nedenle çocuklarımızın iyi beslenmesi ve ailelerin bu duruma dikkat etmesi gerekir. Özellikle çocuklarımızın sabah okula gelmeden iyi bir kahvaltı yapması o gün okulda yapacağı çalışmalardan elde edeceği verim açısından çok önemlidir. Alilerin buna dikkat etmesi ve çocuklarının dengeli beslenmesinin okul başarısı açısından çok önemli olduğunu kavraması gerekir.
Uyku
En sık şahit olduğumuz durumlardan biri de gece yarılarına kadar çalışıp ta bu emeğinin karşılığını alamayan öğrencilerdir. Öğrencilerimizin gece yarılarına kadar çalışıp istediği verimi alamamasının temel nedenlerinden biri uykuya ayırması gereken zamanı ders çalışmaya ayırmasıdır. Hayatımızın ve çalışmalarımızın başarısı her şeyi yerli yerinde yapmamıza bağlıdır. Uyku zamanında yapılan çalışmalardan istenilen verimin alınamamasının nedeni çalışmaya ayıracağımızın enerjinin bir kısmını uyumamak için harcamamızdır. Anne babalar çocuklarının uyku düzenini iyi takip etmeli ve her gün yeterince dinlenmelerini sağlamalıdırlar. Unutulmamalıdır ki okula gelindiğinde derslerden iyi bir verim almanın ön koşullarından biri de bedenen ve zihnen derse hazır olmaktır. Buda bir önceki gece iyi ve yeteri kadar uyuyup uyumadığımıza bağlıdır.
Aile Huzuru
Öğrenci başarısını en fazla etkileyen faktörlerden biride aile içi çatışmalardır. Unutulmamalıdır ki aile içinde yaşanan çatışmalar sadece çatışan tarafları değil ailenin tüm fertlerini etkiler. Özellikle anne-baba arasındaki tartışmaların çocuklar üzerideki etkisi çok fazladır. Bu nedenle anne-babalar kendi aralarında veya ailenin diğer fertleriyle olan çatışmalarının çocuklarını olumsuz yönde etkileyeceğini bilmeli ve mümkün olduğu kadar çatışmadan uzak durmalıdırlar. Çatışmanın kaçınılmaz olduğu durumlarda bile bu durumu çocuklarına yansıtmamaya ve onların önünde tartışmamaya gayret sarf etmelidirler.
Kıyaslama
Anne-babalar zaman zaman iyi niyetle kardeşleri birbiriyle ya da kendi çocuğunu bir başka akranıyla karşılaştırma yolunu tercih etmektedirler. Bunu belki çocuklarını motive etmek kastıyla yapmaktadırlar. Ancak unutmamaları gereken nokta bunu yaparken hem çocuklarını üzmekteler hem de kıyasladıkları kardeş ya da akrana karşı olumsuz duygular beslemesine neden olmaktalar. Bu nedenle aileler çocuklarını motive etmek kastıyla dahi olsa kıyas yapmaktan kaçınmalıdırlar.
Ailenin Beklentileri
Çocuğunuzun başarısı ile ilgili beklentileriniz gerçekçi olup olmaması da başarıyı etkiler. Ailenin çocuğu ile ilgili gerçekçi olmayan beklentilerini çocuğa yansıtması çocukta kaygıya neden olur. Bu kaygı çocuğun kendine olan güvenini azaltır ve onu paniğe sevk eder. Bütün bunların sonucu olarak okul başarısında düşüş görülür. Aileler çocuklarından beklentilerini gerçekçi olarak belirlemeli ve bu beklentilerini ifade ederken de onları endişeye sevk etmeyecek bir üslup kullanmalıdır.
Aile-Çocuk İletişimi
Özellikle ergenlik dönemindeki gençlerle aile fertlerinin iletişiminde unutulmaması gereken noktalar vardır. Ergenlik dönemindeki birey saygı görmek fikirlerini özgürce ifade etmek ister. Kendisiyle alay edilmesinden, fikirlerinin dinlenilmemesinden hoşlanmaz. Öğüt almayı sevmez. Ailenin ergenlik dönemindeki çocuğuna karşı koşulsuz sevgi göstermesi, hoşgörülü davranması, sabırlı olması gerekir. Aile çocuğunun fikirleri hoşuna gitmese bile onu dikkatli ve sabırlı bir şekilde dinlemeli ve onu anlamaya çalışmalıdır.
Aile çocuğunu eleştirmekten kaçınmalı eğer çocuğunda yanlış gördüğü davranışlar var ise bu davranışları onu kırmadan yapıcı bir şekilde düzeltmeye çalışmalıdır. Eleştiri problemleri çözmede bize yardımcı olmaz tam tersine eleştirilen kişinin savunucu iletişime geçmesine neden olur. Savunucu iletişimde karşı tarafın açığını kollama senin hataların yok mu? psikolojisi vardır.
Ailenin çocuğuna karşı baskıcı bir tavır sergilemesi de aile-çocuk iletişiminde sorunlara neden olur. Ailenin çocuğa uygulayacağı baskı çocuğu aileden uzaklaştırır. Çocuk ailesinin baskısından çekindiği için gerek okulla ilgili konuları gerekse kişisel problemlerini ailesinden gizler. Buda varolan problemlerin çözümünü geciktirir ya da güçleştirir. Bu nedenle aileler çocuklarına karşı baskıcı davranmamalıdır.
Ailenin başarıyı artırma adına sürekli olarak çocuğu ders çalışmaya zorlaması da olumsuzluklara neden olur. Ailelerin çocuklarını aşırı bunaltmaması yapılan çalışmaları zamanla ölçmemesi gerekir. Çünkü çocuğu zorlayarak yapılan uzun süreli çalışma aldatıcı olabilir. Bunun yerine çocuğun çalışma süresine değil yapılan çalışma sonunda elde edilen verime bakılmalıdır. Çocuğun ders çalışma düzeni ve motivasyonu ile ilgili bir sorun gözlemleniyorsa bir uzmana başvurularak yardım alınmalıdır.
Aileler çocuklarını arkadaş çevresinden ve sosyal hayattan soyutlamamalıdır. Özellikle ergenlik döneminde akran arkadaşlığı sosyalleşme açısından çok önemlidir. Aileler ergene güvenmeli ve inanmalıdır. Aile çocuğunun arkadaş çevresini tanımaya çalışmalı eğer arkadaş çevresiyle ilgili bir olumsuzluk gözlemliyorsa uygun bir dille ona aktarmalıdır. Aile çocuğunu sosyal hayattan koparmamalıdır. Çocuğunun çeşitli sosyal faaliyetlere ( sinema, tiyatro, gezi konferans, spvb.) katılmasını teşvik etmelidir.
