Men Dakka Dukka Ne Demek?
Men Dakka Dukka, Arapça kökenli bir atasözü olup Türkçe’de “Ne ekersen, onu biçersin” ya da “Etme bulma dünyası” anlamlarına gelir. Kelime anlamıyla ele alındığında, “Men dakka”, kapıyı çalan kişi; “Dukka”, kapısı çalınan kişi demektir. Bu deyiş, bir kişinin yaptıklarının er ya da geç kendisine döneceğini, hayatta herkesin yaptıklarının karşılığını göreceğini ifade eder.
Bu atasözü, adaletin doğasında var olan ilahi düzenin bir tezahürü olarak görülür. İnsanlara iyilik yapan, zamanla iyilik bulur; kötülük yapan ise kötülükle karşılaşır. Söz, özellikle adalet ve kader inancını vurgulayan, aynı zamanda insanları iyi ve dürüst olmaya davet eden anlamlar taşır.
Men Dakka Dukka’nın Hikayesi
Bu atasözünün kökeni, Harun Reşit dönemine kadar uzanan bir hikâyeye dayanır. Hikâye, adaletin ilahi tecellisini anlatması açısından oldukça dikkat çekicidir.
Harun Reşit ve Bahçıvanın Hikayesi
Halife Harun Reşit’in çok sevdiği bir bahçesi vardır. Bu bahçede, özellikle üzerine titrediği nadide bir gül fidanı bulunur. Bir gün Harun Reşit, bahçıvanına şu talimatı verir:
“Bu fidana gözün gibi bak! Gül tomurcuklanıp açıldığında hemen bana haber ver.”
Bahçıvan, bu emir üzerine fidana büyük bir özenle bakar. Günlerce, gecelerce fidanın başında bekler. Nihayet o beklenen an gelir ve fidan, muhteşem bir gül verir. Bahçıvan heyecanla Halife’ye haber vermek üzereyken, bir kuş gelir ve gülün yapraklarını gagalamaya başlar. Bahçıvan tüm çabasına rağmen kuşu uzaklaştıramaz, gül zarar görür.
Bahçıvan, büyük bir üzüntüyle Halife’nin huzuruna çıkar ve olanları anlatır. Harun Reşit ise sadece şu cevabı verir:
“Men dakka dukka!”
Hikayenin Devamı
Bir süre sonra bahçıvan, aynı kuşun bir yılan tarafından yakalanıp öldürüldüğünü görür. Hemen Harun Reşit’e giderek durumu anlatır. Halife, yine aynı sözleri tekrarlar:
“Men dakka dukka!”
Zaman geçer, yılan bu kez bahçıvanın ayağına dolanır. Bahçıvan, korkuyla yılanı öldürür ve durumu bir kez daha Halife’ye bildirir. Harun Reşit yine aynı ifadeyi kullanır:
“Men dakka dukka!”
Sonunda sıra bahçıvana gelir. Bir hata yapar ve Halife tarafından cezalandırılır. Bahçıvan, Halife’ye şöyle der:
“Efendim, beni cezalandırmakta haklısınız. Ancak unutmayın, ettiğini bulma sırası size de gelecektir. Çünkü bu dünya, Men Dakka Dukka’dır.”
Men Dakka Dukka’nın Anlamı ve Kullanımı
Bu hikâye, atasözünün derin anlamını açıklar. “Men Dakka Dukka” şu mesajları verir:
- Hayatta Herkes Yaptığının Karşılığını Görür: İyilik yapan iyilik, kötülük yapan kötülük bulur. İnsanlar yaptıklarıyla bir nevi kaderlerini belirlerler.
- Adaletin Kaçınılmazlığı: Hayatta adalet er ya da geç tecelli eder. Bir kişinin yaptıkları, zamanla ona döner.
- Etme Bulma Dünyası: Atasözünün Türkçe’deki karşılıklarından biri olan bu ifade, aynı anlamı taşır ve bu dünya düzeninin kaçınılmazlığına dikkat çeker.
Türk Atasözleri ile Benzerliği
“Men Dakka Dukka”, Türkçe’deki birçok atasözü ile benzer anlamlar taşır. Bunlardan bazıları:
- Ne ekersen, onu biçersin: İnsanlar, hayatlarında yaptıkları her şeyin sonucunu yaşar.
- Gülme komşuna, gelir başına: Başkalarının kötü durumuna gülmek, benzer bir durumu yaşama olasılığını artırır.
- Keser döner, sap döner; gün gelir, hesap döner: Yapılan her şeyin bir bedeli veya geri dönüşü vardır.
- Çalma kapıyı, çalarlar kapını: Kötü bir davranışın aynı şekilde karşılık bulacağını ifade eder.
Men Dakka Dukka’nın Evrenselliği
Atasözünün anlamı evrenseldir. Birçok kültürde benzer ifadeler bulunur. Örneğin:
- İngilizce: “What goes around, comes around.”
- Hint Atasözü: “Karma, what you sow, you shall reap.”
Bu da gösterir ki, insanlık tarihi boyunca yapılan her davranışın bir karşılığı olacağı fikri, evrensel bir kabul görmüştür.